संस्कार र श्रद्धाको पाठ : पुस्तान्तरणको नयाँ सुरुवात

– महा अवतार नरसिंहले जगाएको आध्यात्मिक ज्वाला

आज मिति २०८२ साल साउन १६ गते, महेश संस्कृत गुरुकुलका सम्पूर्ण विद्यार्थीहरू हामी सबै सचिदानन्द गुरुको संयोजनमा धार्मिक चलचित्र ‘महा अवतार नरसिंह’ हेर्न गयौं। म फिल्म हेर्नु हुँदैन भन्ने सोच राख्दिनँ, तर के हेर्ने भन्नेबारे चेतनशील हुनु पर्छ भन्नेमा दृढ छु। र आज मैले महसुस गरेँ — चलचित्र केवल दृश्य र श्रव्य मात्र होइन, त्यो त हाम्रो संस्कार, इतिहास र आत्मचेतनाको सजीव प्रस्तुति पनि हुनसक्दो रहेछ।

‘महाअवतार नरसिंह’ चलचित्रमा मैले देखेको कथा बाल्यकालदेखि पढ्दै र सुन्दै आएको हिरण्यकश्यपु, प्रह्लाद र भगवान् नरसिंहको प्रसंग थियो — तर आज मैले त्यो कथालाई अनुभव गरेँ। नरसिंहको आक्रोशमा धर्मको रक्षा देखियो, प्रह्लादको मौनतामा विश्वासको गहिराइ महसुस भयो, र हिरण्यकश्यपको अन्त्यले अहंकारको अनिवार्य विनाश सम्झायो। यी सबै दृश्यहरू मेरो पढाइको अनुभूतिपूर्ण पुनरावृत्ति थिए — यथार्थ जीवनको झझल्को जस्तो।

चलचित्र हेरेपछि मेरो मनमा एउटा कुरा अझ प्रष्ट भयो — हामीले केवल रमाइलो, हिंसा वा व्यावसायिक उद्देश्यले बनेका चलचित्रहरू हेर्ने होइन, आफ्नो धर्म, संस्कृति र सभ्यताको गर्व गराउने चलचित्रहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। आज मैले महसुस गरेँ — म को हुँ, म कुन मूलबाट आएको हुँ, मेरो जीवनको मूल्य के हो — यस्ता प्रश्नहरूको उत्तर चलचित्रले दिन सक्छ। सायद त्यसैले म ‘महा अवतार नरसिंह’ हेरेपछि मौन भएँ, तर त्यो मौनता केवल शब्दको अभाव होइन, त्यो भावना, प्रेरणा र गहिराइको मौनता थियो।

चलचित्र हेरेपछि मेरो साथीहरूको प्रतिक्रिया सुन्दा पनि म एकदम प्रभावित भएँ। कसैले भने — “आज मैले पढेको कुरालाई आँखा अगाडि देखेँ,” त कसैले भन्यो — “अब धार्मिक चलचित्र हेर्नको मूल्य बुझें।” कोही मौन थिए, कोही आँखा रसाएका थिए — तर सबैमा एउटै अनुभूति थियो — धर्म भनेको केवल पूजा होइन, धर्म भनेको चेतनाको रूपान्तरण हो।

---

आदित्य आचार्य, देवघाटधाम, तनहुँ